حسن قاضی مرادی پژوهشگری است که به کاوش در آسیب شناسی اجتماعی ایران، استبداد در ایران و خودمداری ایرانیان شناخته شده است. او کتاب ارزشمندی دارد با عنوان "در ستایش شرم" که اگر در دسترس تان نیست، فایل زیر را ببینید و مصاحبه زیر را بخوانید:
در ستایش "شرم"؛ مفهومی که دنیا را نجات می دهد
هفته نامه کرگدن - روناک حسینی:
حسن قاضی مرادی، پژوهشگر حوزه جامعه شناسی است که عمدتا پیرامون خلقیات ایرانیان و مناسبات جامعه ایرانی کار می کند. او در کتاب «در ستایش شرم» که نشر اختران آن را چاپ کرده، تفاوت معنی سنتی و مدرن شرم را شرح داده است. در پایان این کتاب، جامعه ای که تجربه جمعی شرم دارد، به شیری تشبیه شده که خیز بر می دارد برای جهیدن و آماده مبارزه با عقب ماندگی ها، فسادها و تباهی هاست. این تصویر از شرم، آدمی را درباره آن کنجکاو می کند. با حسن قاضی مرادی درباره مفهوم شرم، کارکردش و آنچه در کتابش آمده، گفت و گو کردیم.
«در ستایش شرم» عنوان عجیبی نیست برای کتابی درباره شرم؟ چرا سراغ این موضوع رفتید و چرا با این عنوان؟
انتخاب موضوعی برای پژوهش به عوامل گوناگونی بر می گردد. یک عامل محیط اجتماعی محقق است و دریافت هایی که از آن دارد. از طرفی انتخاب های خود فرد هم هست. یکی از دلایلی که این موضوع را برای تحقیق انتخاب کردم، این است که فکرکردم در جامعه ما ابتلای به بی شرمی تشدید شده است. درواقع ما از احساس شرم که احساس پایه ای و مترقی است، دور افتاده ایم. اگر فرد و جامعه با این احساس دربیامیزند، می توانند هم خود و هم جامعه شان را تغییر دهند. پاسخ این که چرا باید شرم ستایش شود، بسته به این است که چه دریافتی از شرم داشته باشیم. از شرم دو دریافت سنتی و مدرن وجود دارد که توجه به تفاوت میان این دو روشنگر است. هر جامعه ای برای سامان دادن و تداوم بخشیدن به خودش نیاز دارد که نظام های اخلاقی بسازد. یک وجه از این نظام ها بر می گردد به رفتار و کردارهای نیک و بد انسان ها.
در جامعه سنتی دریافتی که از شرم وجود دارد، ویژه همین جامعه است. جامعه مدرن تعریف خودش را از احساس شرم دارد. تمایز و تخالفی که میان احساس شرم در دو دریافت سنتی و مدرنش وجود دارد، ما را به این نتیجه می رساند که هر چند می توانیم به معنای سنتی شرم نگاه انتقادی داشته باشیم و حتی آن را طرد کنیم، اما وقتی به کارکرد احساس شرم در معنای مدرن آن پی ببریم، متوجه می شویم که نه تنها باید آن را بپذیریم، بلکه باید آن را برای زندگی فردی و اجتماعی ضروری بدانیم. اگر از این منظر به شرم نگاه کنیم، در می یابیم که شرم در معنای نوینش می تواند ستودنی باشد.
