کیمیای خاک

آنان که خاک را به نظر، کیمیا کنند - آیا بود که گوشه چشمی به ما کنند

۲ مطلب با موضوع «اندیشه ها» ثبت شده است

چهارشنبه, ۲۲ شهریور ۱۴۰۲، ۰۳:۴۹ ب.ظ فؤاد تاجیک
نفرین و موهبت نویسندگی محمود دولت آبادی

نفرین و موهبت نویسندگی محمود دولت آبادی

خواندن شهکار کلیدر را پس از سال ها آرزوی برنیاورده، به لطف هدیه فرزندانم در مرداد ماه به پایان رساندم، در 83 سالگی آفریننده آن؛ ولی هنوز نتوانسته­ ام از دنیای رمان و نویسنده اش خارج شوم. یک پاراگراف از کتاب را با صدای نویسنده بشنوید:

زندگانی

نثر شاعرانه و زیبای کلیدر مرا ناخودآگاه به یاد تاریخ بیهقی انداخت که در کتاب های درسی دوران دبیرستان خوانده بودیم و دوست داشتم. به تازگی دانستم که استاد محمود دولت آبادی نیز به ابوالفضل بیهقی ارادت دارد و قسمتی از تاریخ بیهقی را با روایت خودش، نوشته و خوانده بوده است که در یک مجموعه زیبا با طراحی سارا دولت آبادی در انتشارات فیروزی سبزوار تهیه و پخش شد، و اکنون نایاب است. جلدش را ببینید و قسمتی از آن را بشنوید:   

      

    

 

 


بررسی جنبه های ادبی، تاریخی، جامعه شناختی، و روانکاوانه رمان و شخصیت های درخشانش (به ویژه بلقیس، گل محمد، مارال، زیور، خان عمو، قربان قوچ، ستار، گودرز بلخی، بابقلی بندار، قدیر، نادعلی چارگوشلی و ...) و توصیف استادانه مکان ها و زمان ها در طبیعت کوه و بیابان های میان سبزوار و نیشابور (زمین، آسمان، ستاره ها، صبح، شب، اسب، جغد، خورشید، ماه، خاک، باد، آتش، آب و ...) کار بر زمین مانده کارشناسان آگاه در هر رشته است؛ ولی در باره محمود دولت آبادی بسیار چیزها در فضای مجازی می توان یافت - مانند کارهای ارزشمند زیر-  و نیاز به زیاده گویی نیست؛

  قلم    جدید   کتاب   یوکان    لندن2012    صبا     مهرآور

کتاب صوتی کلیدر را نیز آوانامه به خوبی تهیه کرده و در فیدیبو قرار داده است. دو نمونه از آن را بشنوید:

 

 



افسوس که سال های دراز، از نعمت حضور عمومی رسانه ای و نیز، داستان های منتشر نشده اش (که امکان انتشار در خارج از کشور دارد ولی او سرسختانه و با دلایل دلپسند خویش، رضایت نمی دهد) محروم ماندیم. اگرچه او همچون "سنگ کف رودخانه" فرسوده شد ولی سلوکش با پایداری، بردباری و سرفرازی همراه بوده است، عمرش دراز باد. قسمتی از گفتگوی او با جمشید برزگر را ببینید و بشنوید:

گفتگو با برزگر

محمود دولت آبادی نویسنده ای است که کارش را "نفرین و موهبت" می داند و همیشه، اندرز پدر در گوش، کار - هر نوع کاری از کشت و کار زمین تا کفاشی، آرایشگری، چاپخانه، کنترل چی سینما، بازی در تئاتر و ... زمینه و خمیرمایه آفرینش هنری و روزگار، آموزگارش بوده است و تا آخرین نفس، دست از آموختن بر نمی دارد. مصاحبه اش با ایسنا، دیدنی و شنیدنی است:

مصاحبه با ایسنا

کاش زنده یاد جمالزاده درست پیش بینی کرده باشد و به زودی، جایزه نوبل ادبیات را در دستان شایسته او ببینیم و سخنانش را در آنجا با صدای گرم خودش بشنویم.

محمود دولت آبادی، راوی دوران گذار از زندگی ایلی و روستایی به جامعه بی قواره شهری است که حقوق شهروندانش همچنان در گروگان حاکمان تمامیت خواه است. شناخت ویژگی های این دوران گذار که به زایشی دردناک و دشوار می ماند از آینه نگاه محمود؛ چراغی است فرا راه ما و آیندگان، برای ساختن ایران آباد. ایرانی که استاد، دلبسته و وابسته آن است و در بزنگاه ها، به مسائل روز آن هم بی اعتنا نبوده است.

شعرخوانی 1     شعرخوانی 2     کلنل خوانی

این هم از آخرین هدیه ها: تابلو کوچک استاد محمود دولت آبادی (سبزواری) که با نقاشی آبرنگ استاد محسن سجادی (نیشابوری) همنشین شده است؛ آلبوم عکس های استاد که خود، ناشیانه ساخته ام؛ و داستان زیبای گزل با صدای زیبای کلنل محمود دولت آبادی!

  آلبوم عکس     گزل

۲۲ شهریور ۰۲ ، ۱۵:۴۹ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
فؤاد تاجیک

یوسف اباذری و سوژه نولیبرال

نشست ارائه نتایج طرح "بررسی انتقادی رابطه اقتصاد و فرهنگ در ایران" با حضور یوسف اباذری در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در آذر ماه 1397 برگزار شد. یوسف اباذری در این نشست گفت: سیاست‌های نولیبرالی یکی از مهمترین عوامل شکل‌دهنده‌ی وضعیت کنونی ما بوده است؛ سیاست‌هایی که در سه دهه‌ی گذشته، دولت‌های ایران و حاکمیت، بر سر اجرای آن اجماع داشته‌اند.

آنچه امروزه این بحث را برای ما حیاتی می‌کند آن است که هنوز همین دستور کار نولیبرالی، در حال اجراست؛ هیچ چشم‌اندازی برای متوقف‌کردن آن وجود ندارد؛ و بنا بر شواهدی که در دست هست، در آینده‌ی نزدیک شدت بیشتری خواهد یافت. آن چیزی که قرار بود فقط اقتصاد باشد، به همه حیطه‌ها نفوذ کرده است واکنون هیچ ساحتی نیست که از دستبرد این نحوه نگرش در امان مانده باشد. یوسف اباذری می گوید: واقعیت این است که نئولیبرالیسم فقط با اقتصاد کار ندارد، بلکه فرهنگ و هنر و حتی ورزش را درگیر کرده و ماجرا هم فقط مربوط به ایران نیست، بلکه منطقه‌ای است. مرحله بسیار مهم برنامه نئولیبرالیسم، چنان است که این نگرش، یک سوژه می‌سازد؛ یعنی سوژه من و شما و دولتمردان را هم می‌سازد و این، برآمدن سوژه نولیبرال در دوران ماست. سوژه نئولیبرال یک سوژه خوش‌گذرانِ لذت‌طلب  نفع‌جوی فردگرایی است که باید در یک رقابت وحشیانه خود را نجات دهد.

چند روایت از این نشست، به همراه سه نقد از محتوای ارائه شده در آن و همچنین متن دو سخنرانی قدیمی تر از یوسف اباذری را در اینجا ببینید. یک فایل تصویری از این نشست را هم در اینجا ببینید.

اما یوسف اباذری کار دیگری هم کرده است: انتشار مقاله ای به همراه آرمان ذاکری، با عنوان چالش برانگیز "سه دهه همنشینی دین و نولیبرالیسم در ایران".

به روایت نویسندگان، این مقاله متنی آموزشی برای آنانی است که می‌خواهند با تناقض های سیاست ایران آشنا شوند. آنان مدعی هستند که اکنون، اکثر مردم به جای توجه به گسترش روزافزون دامنه اثر برنامه های نئولیبرالیستی، به عوامل ثانوی متأثر از این تناقض ها چشم دوخته اند و از ماهیت آنها اطلاع چندانی ندارند. این ناآگاهی، چنان است که حتی جاری بودن چنین سیاست‌هایی در جامعه‌ی امروز ما، با توسل به قیاس‌های نادرست و تجزیه و تحلیل‌های ناکارشناسانه‌ در فضای مطبوعات، مجازی و تلویزیونی هنوز مورد تردید واقع می‌شود.


دیدگاه های یوسف اباذری، هرچه هست، مسائل امروز ما و نادیده های آن را آشکارتر می کند و راهی دیگر به آینده می گشاید. او پروای خوشامد دیگران را هم ندارد و البته، شجاعت او ستودنی ست و کارهایش ارزشمند، حتی اگر با آنها موافق نباشیم!

 


۰۲ مرداد ۹۸ ، ۱۶:۵۲ ۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰
فؤاد تاجیک